Món cơm hến có gốc gác bình dân, xuất phát từ những người dân làng chài… Bởi cuộc mưu sinh khắc nghiệt, khi chài lưới mò được dưới sông như tôm cá… là thực phẩm cao cấp, thường đem bán, còn tầm tầm rẻ tiền như ốc, hến… thì tận dụng tối đa cho bữa cơm thường ngày. Họ quanh năm sống trên thuyền đò, lênh đênh trên những nhánh sông với nghề hạ bạc, thu nhập không bao nhiêu.. Hến thì gần như lúc nào cũng đãi xúc được. Nhưng cũng chính từ điều đó mà món cơm Hến xứ Huế có được nét đặc trưng của hương vị đậm đà vùng chài lưới để rồi trở thành một trong những đặc sản nổi danh của vùng đất này.
Khi ăn trộn rau, nạc hến với cơm nguội – dân vạn đò thường nấu sẵn từ sáng sớm một nồi cơm để ăn cả ngày – nếu có sẵn ít. Khoai lang luộc thì bóp nhuyễn rồi cho thêm vào cũng được, cho chắc bụng, chan thêm nước luộc hến – luôn phải là nước hến nóng có chút gừng và điều quan trọng nhất sau cùng là nêm với những loại gia vị cay như ớt, nồng như tỏi, mặn như muối, bùi như đậu phụng hay mè rang, đậm đà như mắm ruốc… Nếu có thêm ít tóp mỡ heo thì có thể hiểu đó là loại thực phẩm cao cấp để dành từ khi mô lận, đem ra ăn kèm cho có vị béo. Chính vì vậy, khi ăn cơm hến, các bạn hãy cố gắng ăn cay – dù ít hay nhiều – và để cho bụng… thật đói mới nhận ra được vị ngon của cơm hến.Hiện tại, nhiều công ty du lịch đưa cơm hến vào chương trình tour để giúp cho du khách có thể cảm nhận được trọn vẹn hương vị ẩm thực của nơi này. .
Nhưng có một điều mà vẫn có nhiều người hiểu làm, cứ nghĩ món ăn này là món ăn cung đình bày vẽ những công thức, nguyên liệu phức tạp cầu kỳ, thực chất, món ăn này cũng bình dân như chính xuất xứ của nó. Nghĩ mà thương cho nhiều người bà con vạn đò của mình ở vùng sâu, vùng xa… vẫn ngày ngày lặn ngụp ven sông, bờ lạch.Nếu có về VN, đến Huế và muốn “nhìn thấy” cơm hến, đề nghị các bạn hãy tìm những gánh bán rong ven đường, đảm bảo bạn sẽ cảm nhận được nét đặc biệt của món ăn này, sẽ hiểu được vì sao món ăn này đi liền với du lịch Huế. Sáng sáng, nhiều người Huế bình dân vẫn tụ tập quanh những gánh cơm hến và ăn như một món điểm tâm, giá mỗi tô chỉ chừng độ trên dưới mười ngàn mà chắc dạ (bụng) tới trưa. Thường chỉ có du khách mới bị ăn cơm hến vào chiều tối – gần như người Huế ngay tại Huế không bao giờ ăn cơm hến vào buổi chiều. Còn nếu như may mắn, bạn lên được một chiếc đò, lênh đênh trên sông nước, đâu đó xa xa khỏi thành phố Huế và được chính dân vạn đò mời ăn cơm hến, bạn sẽ biết thế nào là cơm hến đúng nghĩa.
